Wauw, een droom komt uit, ik ben officieel genomineerd voor beste vegan sociale media content/ blog. Niet normaal leuk:)
Wil je mij helpen door (met al je mail adressen) op mij ( Plantaardiger) te stemmen?

Ik wilde eigenlijk vertellen hoe ik deze heerlijke pompoensaus vandaag ontdekte, maar besloot het hele gerecht maar uit te werken.
100% plantaardig – 4 personen – 25/30 minuten
Ingrediënten:
Pasta:
En eventuele toevoegingen, zoals pijnboompitjes of edelgist vlokken als je dat lekker vindt bij pasta.
Saus:
Zo maak je het:
Dan is het tijd voor de rest!
Top alles af zoals je dat lekker vindt, met wat peper of edelgistvlokken of nootjes
Eet smakelijk!
Sinds kort ben ik een trotse eigenaar van een mini kombucha brouwerij 🙂
In het begin was het echt even zoeken en kijken hoe dit nou allemaal werkte. Ik had echt geen idee, ik wist alleen dat ik mijn eigen kombucha wel eens wilde maken, want het is zo prijzig maar ik ben er echt zo dol op.
In het begin was er vooral veel onzekerheid, deed ik alles wel goed? Zat er nou schimmel op mijn scoby? Ik wist ook niet dat het een ding was wat telkens maar door ging en dat je er dus ook mee bezig moet houden.”Ik dacht, oh leuk, ik maak gewoon een keer kombucha en that’s it”. Maar het is wel degelijk een projectje. Inmiddels een leuke!
Allereerst even een beetje achtergrond info:
Kombucha is een gefermenteerd drankje dat gemaakt is van thee, suiker en een levende starter cultuur. De levende starter cultuur het allerbelangrijkste ingrediënt om dit drankje te maken. Deze starter cultuur, bestaande uit levende bacteriën en gisten, maakt van een zoete thee uiteindelijk kombucha.
Gezondheid: Het een positieve werking op de balans tussen goede en slechte bacteriën in onze darmen zou hebben, maar ik vind het gewoon ontzettend lekker.
Begin recept:
Dit heb je nodig qua ingrediënten:
Dit heb je verder nog nodig:
Zo maak je het:
De tweede fermentatie:
Nu ga je smaak en prik toevoegen!
Mijn favoriete smaakjes in de kombucha:
Ik gebruik 1:10 ( dus 1 deel fruit op 10 delen kombucha)
Extra tips:
Met alle waarschuwingen over watertekorten voelt het niet altijd even lekker om te sproeien, tenminste dat voel ik zo. Maar veel water geven aan moestuinplanten is ook niet eens altijd even goed. Daarom vond ik het tijd voor dit artikel.
Het is altijd een goed idee om te mulchen EN om regen op te vangen in tonnen. Laat dat meteen de allereerste zin zijn.
Slim water geven gaat verder dan regen opvangen. Het is ook weten wat sommige plantsoorten nodig hebben.
Bladgroentes moeten vochtig blijven:
Wanneer sla droog staat wordt hij bitter en rucola wordt te pittig. Wanneer je bladgroenten vochtig kan houden, blijven ze ook lekker mals.
Dit telt voor: paksoi, tatsoi, amsoi, sla, rucola, spinazie, koriander, peterselie, alle sla soorten.
Deze groenten gaan achteruit op smaak:
Water geven aan rijpende vruchten zorgt ervoor dat de smaak verdunt wordt. Dus de kans op flauw smakende tomaatjes is dan groot. En dat wil je niet, tomaten zijn juist zo rijk aan smaak uit eigen tuin!
Dit telt voor: pepers, paprika, aubergine, tomaten, (water) meloenen
Peulen/Bonen
Het kan zijn dat je doperwtjes, stokboontjes enorm veel bladeren maken en mooie bloemen vormen, maar dat ze geen peultjes aanmaken. Dit kan komen door watertekort. Wat je kunt doen is meer water even bij droogte of een ras uitkiezen die goed tegen droogte kan. Iets wat ik wel adviseer aangezien onze zomers alsmaar droger zullen worden.
Toen ik net begon met moestuinieren dacht ik dat het zonde was om pepers te oogsten, bijvoorbeeld, of calendula bloemen. Ik liet ze dan expres langer zitten. Inmiddels weet ik door ervaring dat wanneer je regelmatig plukt, dat je dan de oogst juist vergroot, omdat je de plant meer laat produceren.
In dit artikel geef ik graag al mijn tips om de oogst te vergoten.
Oogst regelmatig
Zoals je al kon lezen is regelmatig oogsten een hele belangrijke tp, misschien wel de belangrijkste. Hoe vaker je oogst, des te groter de opbrengst zal zijn.
Mannelijke bloemen weghalen
Dit voelt wellicht wat onwennig en onnatuurlijk in het begin, dat begrijp ik, maar een plant gaat meer vruchten aanmaken als je in den beginne de mannelijke bloemen weghaalt. Een courgette, pompoen, meloen en komkommer heeft mannelijke en vrouwelijke bloemen. Degene zonder vrichtbeginsel, dat zijn de mannen. Hier kun je de eerste 10 prima van wegknippen en op de compost doen.
Bij pepers en paprika en aubergines zijn er geen mannelijke en vrouwelijk bloemen en hier kan je gewoon de eerste 10 bloemen die opkomen weghalen. Ik beloof je dat je meer oogst gaat krijgen.
Bij tomaten hoeft dit niet ( waarom? als je het weet, let me know), maar wel hebben zij baat bij het zogeheten ‘tikken’, gewoon een klein tikkie op de bloempjes geven voor bestuiving, maar een briesje wind doet ook al veel.
Snoeien
Snoei planten die extra stengels ( of okselscheuten bij tomaten) maken. Haal bij een al wat grotere plant de onderste bladeren eraf. Dit geldt bij aubergines, paprika, pepers en tomaten. Laat wel blad hangen, zodat deze beschermd tegen de zon en genoeg licht kan vangen.
Bij tomaat heet dit dieven, daar kan je heel gemakkelijk de okselscheuten herkennen en weghalen. Wanneer je dit elke week even doet, is er bijna geen werk aan. Zo worden het geen struiken, met vooral bladeren, maar een mooie hoofdstam met trossen aan tomaatjes.
Bij komkommers zijn het de zijtakken die je kunt weghalen, zodat je 1 hoofdstengel in stand houd. Zo gaat de energie vooral naar het maken van vruchten in plaats van naar nog meer blad.
Bij courgettes knip ik altijd teveel aan blad weg, vooral die op de grond liggen, zo kunnen bijtjes bij de bloemen en zo is er minder kans op schimmel, doordat de liggende bladeren niet nat worden.
Bestuiven
Als je nou niet zoveel bijtjes in de tuin hebt, zul je sneller zien dat je minder oogst hebt. Zonder bestuiving, geen voedsel. Dit kan je voorkomen door je tuin vol te zetten met (biologische, wel zo vriendelijk) bloemsoorten, om bijtjes te trekken. Maar ook kan je zelf in de weer door stuifmeel van de mannelijke bloem in de vrouwelijke bloem te transporteren.
Bemesten
Vroeg in het jaar zorg ik voor een fijne laag biologische compost over de aarde, dat zorgt voor een rijke bodem en een gezonde basis voor de groenten later in het jaar.
Ik geef eigenlijk nooit voeding en als ik het doe, is dat eenmalig, nog voor er vruchten worden gevormd, bij planten die dat eisen ( je kunt dit hier bijvoorbeeld lezen, bij moesmeisje). Ook geef ik dan geen dierlijke bemesting, maar aftreksels van planten, zoals van de smeerwortel ( in het wild vol op te vinden), welke veel kalium bevat.
Oogst van onder naar boven
Vooral geldig voor boerenkool palmkool, spruiten. Ga van onderaan de stronk naar boven toe en oogst niet meteen de gehele plant.
Ik hoop dat ik je zo een beetje kan bijdragen aan jouw oogst,
Liefs Natascha
EINDELIJK!! Daar is ie dan! Het heeft even geduurd, maar misschien is het daarom nog wel leuker om te krijgen. Ik heb heel erg mijn best gedaan om leuke producten bij elkaar te vinden, die ik zelf enorm tof vind, zodat ik een echt ‘plantaardiger’ pakketje aan iemand kan geven.
Bedankt aan de bedrijven die hepen geholpen om dit mogelijk te maken:
Het gehele pakket is ter waarde van 209,08 euro en zit vol met mijn lievelingsdingetjes. Zo krijg je mijn lievelingspesto ( die nu niet meer vegan is trouwen, bedankt jumbo..), een kweeksetje van gerecycled plastic, een R Cup ( gemaakt van gerecyclede koffiebekertjes), een moestuin boek, een kookboek, heerlijek vegan, natuurlijke body cremes en meer.
Wat moet je doen om dit te winnen?
Heel makkelijk eigen, schrijf hieronder in de reacties waarom je dit pakketje wilt winnen, zorg dat je je e-mail coreect invoert en dan afwachten of jouw naam wordt verloot.
Ik maak woensdag 15 juli de winnaar bekend 🙂
Liefs Natascha
In dit artikel vertel ik over mijn ervaring met een koperspiraal. Ik heb deze in 2011 laten plaatsen en in 2020 laten verwijderen.
Hieronder staan de 9 meest gestelde vragen die ik kreeg.
Waarom heb je voor deze vorm van anticonceptie gekozen?
Ik heb vanaf mijn 14e altijd de pil geslikt, de microgynon 30, maar ik had veel last van de hormonen, qua stemmingswisselingen en ik vergat ze vaak in te nemen. Er komt bij ons in de familie een stollingsafwijking voor, waarvan ik een milde variant heb en dus een klein verhoogd risico op trombose, waardoor ik een anticonceptie wilde zonder hormonen.
Had je veel vertrouwen in deze methode?
Ja eigenlijk wel, ik had veel positieve ervaringen gelezen op het internet en het leek me vooral ideaal dat ik de komende 10 jaar goed zou zitten (de T-Safe) en niet elke dag meer over de pil hoefde na te denken. Bovendien hormoonvrij en dat zal ik absoluut wel zitten.
Hoe ging het plaatsen van het spiraal?
Ik heb het spiraaltje in het ziekenhuis laten plaatsen, bij een gynaecoloog. Van te voren werd aangeraden om een pijnstiller in te nemen en verder had ik me niet zo goed voorbereid. Dit was overigens in een periode dat ik gemakkelijk diazepam slikte, zo ook deze dag, dus angstig was ik niet zo. Ik was 26 jaar toen.
Ik liep de kamer in en er werd gevraagd mij uit te kleden van onder en ik mocht op een stoel komen liggen met mijn beneden wijd ( tegen beugels aan). Een vrouwelijke arts deed een eendenbek bij mij naar binnen en wat er toen exact gebeurde weet ik niet, maar dat het vreselijk veel pijn deed, dat is wel zeker. Ik heb mijn enkelbanden wel eens gescheurd en dat deed minder zeer dan dit. Inmiddels weet ik ook dat het niet geniet is geweest maar dat geluid was de tang waar het spiraal inzat. Zie in deze video precies hoe het wordt gezet en zie dan ook dat die tang hetgene is wat bij mij zo pijn deed.
Ik heb echt even alles bij elkaar gegild, dat mag je best weten. Al vond de arts dat het ‘wel meeviel’. Helaas weet ik niet meer wat ik toen gezegd heb, maar netjes was het niet.
Na het zetten ben ik zo’n 60 dagen achter elkaar ongesteld geweest. Volgens mijn huisarts was dit normaal en eigenlijk nam ik het gewoon voor lief, ik weet nog dat ik in deze periode net een nieuwe vriend in mijn leven had en dat dit puntje dan wel echt even heel lastig was, dat vloeien, maar blijkbaar maakte de verliefdheid een hele hoop goed. Dit wisselt overigens echt bij iedereen. De een heeft het 3 dagen, de ander 2 weken en weer een ander 3 maanden.
Na 6 weken is er een controle echo om te zien of hij goed ligt en daarna ben je de komende jaren good to go.
Hoe is de spiraal je bevallen?
In totaal heb ik hem 9 jaar gehad en zeker 8 jaar daar van waren mijn ervaringen alleen maar positief. Ik heb nooit meer hoeven nadenken over anticonceptie, ik had ook een en dezelfde vriend, dus condooms waren onnodig en dat was een heel fijn feest, wat enorm snel went. Ook waren de moodswings veel minder, doordat er geen extra hormonen in mijn lichaam werden losgelaten.
Klopt het dat je menstruatie er heftiger van wordt?
Dit was alleen in het begin dus het geval bij mij, de 60 dagen vloeien, daarna was het weer zoals ik het altijd gewend was. 4 dagen menstruatie en ook niet veel meer dan anders. Ik had aan mini tampons altijd wel voldoende, gek genoeg, ik hoor ook wel eens anders, dus ik denk dat dit enorm verschilt per mens. Misschien waren de krampen zo nu en dan ietsjes heftiger dan ik gewend was, maar ook dat was niet echt heel erg anders. Ik heb ook al die 8 jaren een heel strakke cyclus gehad, voelde behoorlijk goed.
Waarom wilde je hem laten verwijderen?
Na zo’n 8 jaar ongeveer, kreeg ik allerlei soorten klachten, de eerste klacht was dat ik 3 weken non stop ongesteld was ineens en hele pijnlijke, opgezette borsten had. Bukken lukte mij toen niet eens, vanwege borstpijn. Iets wat ik totaal niet kende! Over het hele jaar heen kwamen daar steeds meer klachten bij die ik nergens kon plaatsen. Zo werd ik steeds vermoeider, vergeetachtig, kreeg ik moeite met mijn woorden vinden, werd slapen moeilijker, werd ik angstiger, kreeg ik gekke krampen en steken hier en daar, had ik krachtverlies, haaruitval en afwijkende afscheiding ( in de vorm van veel meer en vaak roze en bruin). Nou dit werden er steeds meer en meer en ik begon mij na wat bloedtesten en een vaginaal uitstrijkje (wat goed was, dus negatief op baarmoederhalskanker en SOA’s testte) af te vragen of dit niet allemaal te herleiden zou kunnen zijn naar de koperspiraal, die nu ook wel zijn einde naderende, qua houdbaarheid. Volgens de huisarts ( en internet 😉 ) is het onmogelijk dat dit connectie met elkaar heeft, maar toch ben ik niet 100% overtuigd.
Hoe ging het verwijderen? Omdat er in het eigen ziekenhuis door Corona pas in september plek zou zijn, heb ik bij mijn huisarts aangedrongen dat ik naar een ander ziekenhuis wilde, dat de klachten mij mijn strot uitkwamen en dat ik snel van het spiraal af wilde. ( weet dat sommige huisartsen ook gewoon spiraaltjes verwijderen hoor), maar ik vind dat zelf onprettig bij een bekend persoon, plus ik krijg bij een ziekenhuis ook iemand die specialist is op dit gebied en meteen een echo maakt en even checkt hoe de rest er van binnen uit ziet, iets dat een huisarts met zijn/haar eendenbek alleen niet ziet.
Omdat ik echt heel erg angstig ben, door de nare eerste ervaring van het plaatsen en omdat ik een nare ( zacht uitgedrukt) ervaring heb gehad op seksueel gebied, ga ik niet zo ontspannen meer in een ziekenhuisstoel liggen met mijn benen wijd. Ik heb dit zowel aan de huisarts als aan de telefoon, bij het maken van de afspraak duidelijk kunnen maken en daar is heel erg goed mee omgegaan. (Ik had dr. wubben (vrouw) in de bergman clinic te hilversum ( kliniek: vrouw, op de marathon 1). We hebben er even over gepraat voor ik ging liggen en ik mocht alle controle houden. Zo kun je aangeven dat je niet helemaal met je benen wijd wil, maar ‘op een kiertje’, dat je het licht gedimd wilt en dat als ij stop zegt, dat er direct gestopt wordt. Deze arts vroeg letterlijk bij elke stap hoe het ging en of ze dingen mocht doen. Zo mocht ik ook dingen zelf inbrengen, zoals de echo en een eendenbek, maar had ik na een korte tijd ik al alle vertrouwen in haar en heb ik me eraan kunnen overgeven.
Ik had naast de spiraal verwijderen ook een uitgebreide echo naar mijn baarmoeder en eierstokken en een spiertest, waar ze de spieren in en om mijn baarmoeder heeft getest, alles was goed 🙂
En toen kwam het moment I was been waiting for. Hij ging eruit. Allereerst ging ze met de eendenbek naar binnen, zodat ze de touwtjes goed kon zien, wat een naar gevoel geeft, maar zeker niet heel pijnlijk is En bij een flinke hoest trok ze hem er in een keertje uit. Dat gaf een flinke menstruatiekramp maar toen was het gedaan, die kramp voelde ik nog een minuut of twee best wel strek en ben daarna opgestaan uit de stoel.
Nu een aantal uur later voelt het alsof ik ongesteld ben en verlies ik wat bloed, maar jeetje wat ben ik blij!
En nu? Wat ga je nu doen?
Ik ga het even afwachten. Ik moet van de arts 3 maanden aankijken hoe het gaat, komt mijn normale cyclu terug, dan hoef ik niet terug te komen, maar zijn mijn klachten dan nog niet weg, dan kom ik terug voor een vervolg afspsraak. Het kan namelijk zijn dat ik heel vroeg al in de overgang kom en dat het zo vroeg is, dat ik hormonen moet gaan krijgen, omdat het anders enorm ongezond voor me gaat worden, als je op de 35e al in de overgang komt ( wat bij mijn moeder het geval was). Maar ergens heb ik er een goed gevoel over, ik heb geen opvliegers en stemmingswisselingen, dus ik heb goede hoop dat het nu zal oplossen. Totaal nergens op gebaseerd. Ik voel mij nu, wat uurtjes later, in ieder geval opgelucht en echt een stukje ‘lichter’.
Volgende anti conceptie?
Dit weet ik nog niet. Voorlopig even niets, dus dat betekent ook even geen sex. Of nou ja, sex betekent uiteraard meer dan penetratie, dus ik kan prima sex hebben, maar sommige dingen zal ik even voorzichtig mee zijn. Ik ga in ieder geval niet meer voor nogmaals een koperspiraal en ook niet voor iets met hormonen. Dus of het wordt leren wanneer ik wel en niet vruchtbaar ben of ik denk na over een sterilisatie, ik heb namelijk geen kinderwens.
Als er verder nog vragen zijn, stel ze gerust hieronder of stuur mij een mail, ik zal ze dan later in dit artikel toevoegen, wellicht helpt het iemand ook verder. Ook updates zal ik toevoegen.
Liefs Natas
UPDATE: maand later:
Meteen de dag nadat hij eruit was stopte de afwijkende afscheiding al. De steken waren weg en ik had dan nog wel een beetje een beurs gevoel ( als een hevige menstruatie) maar ik voelde mij al meteen lichter, alsof ik eindelijk iets ‘kwijt’ ben, maar dat is natuurlijk ook zo!
Het lijkt ook wel alsof ik al wat meer energie krijg, aar ik durf nog niet zo vroeg te juichen eigenlijk.
UPDATE!
Het is nu 1,5 jaar geleden en ik ben van alle klachten af, allemaal. Ik ben gewoon normaal ongesteld, op de juiste tijdstippen en bloed alleen wel wat minder als ik gewend ben, maar daar hoor je mij niet over klagen. Ik kan nu zelfs menstruatieondergoed aan dat is dan al genoeg.
Ik las later dat een koperspiraal een ontsteking veroorzaakt in je baarmoeder en dat daardoor sperma niet kan hechten en het dus zwangerschap voorkomt. Dus ik heb 8,5 jaar lang een ontsteking veroorzaakt in mijn lichaam en dan keek ik raar op van alle klachten… ja ik snap het zelf ook niet goed.
Ik vond ook deze klachten allemaal bij andere mensen op andere platforms bij het gebruik van een koperspiraal:
Anyway: ik ben dolblij dat alle klachten op zijn gehouden te bestaan en dat ik nu hormoonvrij en kopervrij door het leven ga! Als anticonceptie gebruik ik momenteel de Daysy en de condoom. Ik heb mijn geheugen en energie terug en ik beveel niemand een koperspiraal aan.
Sinds ik mij kan heugen heb ik eigenlijk altijd al veel buikpijn gehad. Je kunt het aan mijn moeder navragen, maar het was geen grapje. Soms kroop ik letterlijk door de kamer van de pijn. Soms hielp het een beetje als ik mezelf helemaal opkrulde in bed met een kruikje er tussen en een andere keer gaf alleen plat lign op de koude tegels met mijn buik wat verlichting. Maar huilen moet ik vaak, wat een ellende.
De huisarts onderzocht mij en gaf het een naam: PDS, prikkelbaar darm syndroom. Niet echt veel aan te doen. Veel water drinken en ik kreeg regelmatig van die zakjes met vezels.
De klachten waren enorm verschillend. van heftige steken in mijn bovenbuik, vlakbij mijn ribben tot aan krampen onderaan in mijn buik. Soms vervelend, soms ondraaglijk. Ik had vaak een zieke pijn bij het opstaan, wat ook maakte dat dit gewoon niet ging.
Iriscopist
Mijn moeder was het zat en nam mij mee naar een iriscopist. Een die zij al kende en bij wie meer mensen baat hadden gehad bij zijn behandeling. De man had over veel dingen gelijk toen hij in mijn ogen keek met een microscoop, ook over zwakke enkels en dat mijn schouders (een miniscuul beetje) scheef stonden en daarvoor moest ik naar een kraker toe. Maar ook dat van mijn darmen zag hij en hij schreef wat druppeltjes voor ( ik kan me die smaak nog steeds herinneren en ik was toen 11 jaar!). Ook kreeg ik voedingsadvies: een lijst met dingen die ik beter wel allemaal kon eten en drinken en wat niet: met daarin onder andere: geen rundvlees, geen varkensvlees en het liefste zo min mogelijk kippenvlees. Waarom ik mij ( of mijn ouders dan) hier nooit aan gehouden heb, is mij een raadsel eigenlijk. Volgens mij was het hierna een tijdje iets rustiger in mijn buik, maar nooit weg.
Mentaal
De buikpijnen bleven, ook toen ik ouder werd, op mezelf ging wonen en ik er vooral sociale problemen door kreeg. Ik werd steeds angstiger om mee te gaan uit eten met vrienden en familie, omdat ik niet van de krampen wilde vergaan tijdens het eten van het toetje. Of dat ik ineens spontaan diarree kreeg onderweg ergens naartoe. Het was zo onvoorspelbaar. En die onvoorspelbaarheid maakte mij onzeker en bang. Ik heb veel afspraakjes afgezegd of smoesjes bedacht om niet te hoeven komen opdagen. En dat allemaal omdat ik het zo gênant vond. Naast de lichamelijke klachten, was het mentaal ook zwaar.
Een maand lang zonder vlees
In de zomer van 2015 besloot ik dat ik een maand lang wilde stoppen met vlees eten. Niet vanwege mijn gezondheid, maar vanwege ethische redenen. Ik was het advies van de iriscopist echt allang vergeten. het ging me makkelijk af, er bestaan veel goede vleesvervangers en dus was het helemaal niet moeilijk om pasta te maken met vega gehakt of een chicken tonight met vegakip. Ik besloot het maar vol te houden.
Pas maanden later, toen ik per ongeluk wat vlees gegeten had en ik enorme kamp kreeg, besefte ik mij dat ik al heel lang geen ernstige buikpijn meer had gehad.
Plantaardig eten
Toen ik in 2017 helemaal over was gegaan op plantaardig eten, dus geen vlees, zuivel, vis, ei en producten waar dit in verwerkt zat, verdween alle buikpijn als sneeuw voor de zon. In een mum van tijd voelde ik mij beter, energieker, maar absoluut qua PDS. Ook werd mijn stoelgang regelmatig, ik weet nu gewoon precies op welk tijdstip van de dag ik moet, het is altijd hetzelfde, het gaat makkelijk, ik heb gewoon geen klachten meer! Ik kan dus weer met plezier uit eten en reizen met de trein, wie had dat ooit gedacht? Ik niet.
Ondanks dat plantaardig eten mij om de dieren te doen is, omdat ik hen geen leed wil aandoen, heb ik het mooie cadeau van een pijnvrij darmstelsel er helemaal gratis bijgekregen.
Ik ga nooit meer terug!
Ik kan het iedereen van harte aanraden om te starten met plantaardige ten. Om ethische redenen, voor de planeet en voor je darmen ook. Sowieso is het een goed idee om een plantaardig dieet te beginnen. Het is voor iedereen, in iedere levensfase een goed idee, mits je maar gevarieerd eet. Maar dat is ook zo als je wel dierlijke producten eet natuurlijk. Ik ben echter geen diëtiste, dus als je echt professioneel advies nodig hebt, zoek dan een plantaardig diëtist op, zoals Lobke Faasen.
** Let op: Ik ben geen arts en wanneer je klachten ervaart, raadpleeg dan altijd eerst een arts
*** Ook wanneer je mindert in vlees eten, slik altijd B12 bij. Lees hier waarom.
Als mijn moeder mij vroeger vroeg wat ik het liefste zou gaan doen met mijn kinderfeestje, was dat altijd hetzelfde, naar de kinderboerderij ( en daarna naar Mac Donalds). Toen mij werd gevraagd waar ik op mijn 27e verjaardag heen wilde, was het de dierentuin en erna naar Mac Donalds. Blijer kreeg je mij niet hoor. Voor mij was dat ook logisch, ik ging graag naar dierentuinen, omdat ik zo van dieren hield. En ik heb er echt veel gezien.
Hoe een dierentuin een gevangenis werd
Ik start dit artikel met mijn persoonlijke verhaal, juist omdat ik een dierentuin vaak bezocht heb en nu beweer dat er van alles mis mee is. In 2017 werd ik veganist, zonder dat ik dat eigenlijk doorhad, ik was al vegetariër, maar de benaming vegan kende ik eigenlijk niet zozeer. Ik wist op dat moment alleen dat ik de bio industrie niet meer wilde supporten, dus ik kocht en at geen ei, zuivel en vis en vlees meer. Dat er ook van alles mis was met dierentuinen, daar stond ik nog niet zo bij stil. Er waren ook ‘goede’ dacht ik nog. Naar Artis wilde ik niet meer. Ik vond de hokken daar te klein. Dierenpark Amersfoort vond ik ook zielig en ik had inmiddels een grote afkeer voor het dolfinarium, terwijl ik een paar jaar ervoor nog met dolfijnen had gezwommen op Curaçao… Nee hoor, ik wilde op mijn 32e verjaardag een dagje naar de Beekse Bergen. Dus we gingen. In het begin vond ik het nog heel leuk en zag ik hele grote verblijven. Totdat.
Ik kwam langs secretarisvogels. Een secretarisvogel heeft krachtige, lange poten, een ruitvormige staart, een lange kuif van zwarte veren en een oranje gelaat. Het verenkleed is grijs met zwarte slagpennen. Van top tot teen meet de secretarisvogel tussen de 130 en 140 cm, de vogel was bijna net zo groot als ik. Ik zag dat de vogel heen en weer rende en iedere keer probeerde op te stijgen. Tevergeefs, want er zat een dik net boven de kooi. Ik heb daar ongeveer 30 minuten gestaan en de vogel bleef het maar proberen. Dat brak mijn hart. Ik kon niets doen, behalve huilen en beloven dat ik nooit meer naar een dierentuin zou gaan. Het besef kwam dat het nooit diervriendelijk kan zijn. Vogels horen te vliegen waar ze willen.
Thuis aangekomen las ik over de secretarisvogel en de natuurlijke behoefte om 30 km per dag te lopen per dag. Ik leerde notabene meer over deze diersoort via Google dan via de dierentuin zelf.
Net zoals ik deed, gaan de meeste mensen naar de dierentuin voor hun eigen plezier en iedere dierentuin die wil blijven bestaan, zal hier ook rekening mee moeten houden. Zo worden er attracties gemaakt, shows met dieren, om het publiek te vermaken.
Educatie?
Vrijwel alle dierentuinbeheerders wijzen het idee af dat dierentuinen er vooral zouden zijn voor menselijk plezier. Er wordt vooral gezegd dat dieren in dierentuinen er zijn voor educatiedoeleinden. En er wordt beweerd dat het bezoek wel geïnteresseerd moet zijn in wat het ziet, wil het er iets van leren. Door het publiek te amuseren zou de interesse worden gewekt en de mogelijkheid tot voorlichting geboren worden. Maar er blijken maar bar weinig mensen meer te weten over de dieren in dierentuinen dan mensen die helemaal niet geïnteresseerd zijn in dieren(*). Het valt niet te ontkennen dat er in dierentuinen wel iets aan voorlichting gedaan wordt, maar wat moet het publiek dan eigenlijk, qua kennis over deze dieren, mee naar huis nemen? Moeten we de mensen leren over het biologische gedrag van deze wilde diersoorten? En in welke mate vereist de voorlichting aan het publiek dat juist wilde dieren gevangen gehouden worden? Een wild dier uit zijn natuurlijk habitat halen is nou niet bepaald een goed voorbeeld van natuurlijk gedrag. Eenzame dieren, opgesloten in kooien, zijn zo ver verwijderd van hun natuurlijke omgeving, dat ze weinig kans hebben om hun natuurlijk instincten te volgen. Hoe educatief kan het dan nog eigenlijk zijn?
Angst en stress
Wanneer je leert hoe dieren worden gevangen, hoe dieren worden weggerukt uit eigen families en leefomgeving, kun je je voorstellen hoe angstig dit moet zijn en hoeveel stress dit de dieren moet geven. Het zogenaamde ijsberen is iets wat je vaak terug ziet in dierentuinen. Door een sterk beperkte bewegingsruimte en het ontbreken van normale prikkels vervallen veel dieren in de gewoonte om steeds maar weer hetzelfde kleine rondje te lopen of andere bewegingen steeds maar weer te herhalen. Let er maar eens op, als je er bent. Dit heet: ‘zoochosis’. Soms is de stress zo hoog dat dieren zichzelf verminken en of proberen zelfmoord te plegen (**).
ZIE HIER EEN FILMPJE VAN EEN TIJGER MET ZOOCHOSIS
Dierenverzorgers geven de dieren soms antidepressiva, kalmeringsmiddelen en anti-psychotische medicijnen in een poging hun stress te verbergen. (***)
Het is dan ook zeker geen verrassing dat er heel veel voorbeelden zijn van gefrustreerde dieren die proberen te ontsnappen, soms met tragische gevolgen. In 2012 bijvoorbeeld, ontsnapte een tijger uit zijn kooi in de dierentuin van Keulen en doodde een dierenverzorger voordat hij werd doodgeschoten, terwijl een andere tijger in Tsjechië ontsnapte en drie dierenverzorgers verscheurde.
Dierentuinen laten ons geloven dat zij bedreigde diersoorten opvangen, maar de waarheid is dat dieren vrijwel nooit worden vrijgelaten, ze bijna altijd gevangen worden op afschuwelijke wijze en dat ze in gevangenschap worden gefokt, wat betekent dat deze dieren niet kunnen overleven in het wild, mochten ze wel ooit vrij worden gelaten(***).
Moraal:
Dierentuinen geven ons een verkeerd beeld van wilde dieren. Maar bovenal, naar mijns inziens, ook een verkeerd beeld van onze natuurlijke rangorde als mens. Wij sluiten dieren op voor ons plezier. Mensen staan boven andere dieren. Zij zitten vast om voor onze doeleinden gebruikt te worden. Maar we zijn niet superieur. En alleen al hierom zou het een goed idee zijn om alle dierentuinen af te schaffen.
Oplossing?
Zouden we de educatieve functie van dierentuinen niet kunnen vervangen voor films, documentaires en lezingen? Zouden de educatieve doelstellingen juist meer bereikt kunnen worden als we het publiek de lege kooien zouden tonen en erbij zouden vertellen waarom deze leeg zijn?
We kunnen bedreigde diersoorten alleen beschermen door de conservatie van de natuurlijke leefomgeving te ondersteunen en niet deze industrie.
Wat kun jij doen?
Bronnen:
(*) Stephen Kellert – 1997 American Association of zoological parks
(**) Rambam: Dolfinarium
(***) Peta
Ik hou wel van een beetje experimenteren en een uitdaging, dus ik besloot vorig jaar (2019) om mierikswortel te kweken, of in ieder geval een poging te wagen.
Vooral vroeger werd mierikswortel gebruikt vanwege zijn medicinale toepassingen. Het zou een antibiotische werking hebben en helpen tegen slijmvliesontsteking en bij hoesten. Uitwendig werd de wortel gebruikt bij zweren of als kompres bij pijn.
Je kunt mierikswortel zaaien, maar stekken is leuker ! Daarom ga ik je aten zien hoe ik dat voor elkaar kreeg.
Palmkool wat is het? Waar is het goed voor, hoe teel je het en wat kan je er mee maken?
Palmkool is een zo vergeten groenten, dat zelfs mijn favoriete moestuinboek: ecologisch tuinieren hem niet erin heeft staan. Gelukkig wordt hij steeds en steeds weer bekender en kun je hem zelfs in de AH kopen soms!
De Latijnse naam van palmkool is Brassica Oleraceae. Palmkool is een echte koolsoort en onder andere familie van de koolraap, bloemkool en boerenkool. Wij noemen hem palmkool omdat hij tijdens zijn groei steeds meer op een mini palmboom gaat lijken.
Het eten van palmkool:
Je kunt palmkool op vele manieren eten. Je kunt het koken, roerbakken en er saus mee maken, maar rauw is hij het aller gezondste. Ik dnek dat je deze kool het beste kan vergelijken met hoe je spinazie in de keuken gebruikt.
In palmkool zit veel vitamine A, C, calcium en vitamine K. En voor zwangere vrouwen: natuurlijk foliumzuur!
Doordat hij heel donker is van kleur, wordt hij ook wel zwarte kool genoemd. Maar wat je wel weet van donkergekleurd fruit en groente is dat het veel anti oxidanten bevat, wat goed is om alle vrije radicale te lijf te gaan. Een superfood dus wel.
Perfect voor een klein tuintje:
Voor de meeste kolen heb je veel ruimte nodig, maar niet voor deze! Omdat je deze van onder naar boven oogst, zal hij in de hoogte gaan groeien. Er zal veel meer te oogsten zijn dan van boerenkool en hij staat ook heel erg lang en heeft behalve rupsen, niet zoveel kans op ziekten of plagen. een echte aanrader voor de kleine tuintjes dus.
Palmkool zaai je het beste voor in maart. Zet de jonge planten op een lichte, koele plaats. Uitplanten doe je, van mei tot eind juni. Houd een plantafstand aan van 65 cm.
Standplaats
Palmkool heeft iets minder voeding nodig dan andere koolsoorten. Het groeit prima op een lichte grond, en het kan een iets lagere pH verdragen.
Bemesting
Houd je aan de principes van vruchtwisseling om problemen met knolvoet (een bodemschimmel) zoveel mogelijk te voorkomen. Kool bijvoorbeeld eens in de vijf of zes jaar op hetzelfde stuk tuin. Je kunt hem voeding geven als compost of mest van brandnetelaftreksel.
Verzorging
Palmkool vraagt om dezelfde verzorging als boerenkool: zorg voor voldoende water tijdens de teelt en verwijder onkruid.
Oogsten en bewaren
De oogst van palmkool vindt plaats van september tot soms wel in februari. Eerst breek je het volgroeide blad van de stam af, waarbij je met het onderste blad begint, omdat die het snelst verslijt. Vervolgens kun je verder naar boven plukken. Er groeien nieuwe blaadjes op de plaats waar het blad van de stam geplukt is, die je ook kunt oogsten. Wanneer het einde van het seizoen aanbreekt, is het ook mogelijk om de kop te oogsten. Zet z eop een vaasje of in een natte en koele omgeving.
Recepten:
Ik vind palmkool heel lekker als ik het roerbak. Ik snijd dan de middelste nerf eruit en snijd de rest in kleine reepjes. dan wat zout in de pan en op hoog vuur. lekker met wat sesamzaadjes ook. En hij gaat vaak rauw door de smoothie heen. Voor de wat uitgebreidere recepten heb ik er een paar opgezocht:
Recept 1: GESMOORDE PALMKOOL
Het moestuin seizoen van 2020 staat al weer op ons te wachten. Langzaamaan kan je spinazie, worteltjes, misschien al wat radijsjes in de grond zaaien. Toch wel gek dat we geen ‘echte winter’ hebben gezien… Of zou die misschien verlaat nog komen?
Anyways, hoe leuk is het dat je zaden van elkaar kunt zaaien? Heel!
Ik heb mijn te ruilen zaden hier op een rijtje gezet:
Zelf ben ik op zoek naar de volgende biologische zaden:
Stuur mij een berichtje, mail of DM als je interesse hebt.
Groetjes Natascha