In dit artikel deel ik graag mijn favoriete kruidenthee soorten en hoe je het zelf kweekt.
Kamille!
Kamille is bij mij een grote favoriet. Het heeft even geduurd voor ik van de smaak kon houden, maar ze is nu onmisbaar geworden.
Waarom Kamille? Ik bedoel hierbij de echte kamille, welke je herkent aan bolle knopjes die, als je ze opensnijdt, hol van binnen zijn.
Kamill is een genezend kruid. De wetenschap heeft de koortswerende en infectiebestrijdende werking van kamille zelfs bevestigd.
Kamille werkt bij:
Maagpijn en kramp
Diarree
Preventie van maagzweren
Milde en acute maagontstekingen
Tandvlees ontsteking
Wondgenezing
Oogontstekingen ( spoelen)
Maar ook brengt kamille rust. Bij:
Onrust/stress
Angst en bezorgdheid
Nachtmerries
Spanningshoofdpijn
Hoe? Zaaien kan vanaf Maart. Ik zaai ze soms voor in kweekbakjes, maar direct in de grond kan ook. De zaden zijn zeer klein en daarom mix ik de zaadjes met wat zand voor ik ze zaai. Ze houden van een warme plek en de zon. Beetje zanderige grond wordt gewaardeerd, niet te nat. Kamille kan ook makkelijk in een pot op het balkon.
Oogsten: Oogst kamillebloemen als ze helemaal open zijn, laat ze door en door drogen en bewaar ze in een goed afsluitbare pot op een koele, droge en donkere plek.
Ananassalie
Ananassalie is helemaal niet zo bekend, terwijl het zo lekker is en makkelijk te kweken is. De smaak is zoetig en echt ananas achtig.
Waarom ananassalie? Omdat de plant fantastisch smaakt als thee en deze werd heel vroeger ingezet bij angst en depressieve gevoelens. Ook is het bloeddrukverlagend. In de winter gaat de plant boeien met prachtig rode bloemetjes, waarvan je ook thee of rode limonade kunt maken.
Hoe? Zaaien kan vanaf maart, maar stekken gaat eigenlijk sneller, dus als je ergens een plantje of stekje van iemand kan krijgen, zou ik stekken aanraden. Je knipt de takjes af en laat alleen de bovenste twee blaadjes zitten en zet het op water. Binnen 14 dagen zul je al wortels gaan zien en kunnen ze in de grond. Ze houd van half schaduw en een rijke bodem. In pot kan heel goed, maar in de volle grond gaat ook. Wel gaat ze dood bij vries, dus of afdekken of binnen halen!
Stekken doe je zo
Citroenverbena
Citroenverbena wordt ook wel verveine genoemd. Lekker in siroop, limonades, thee, desserts, etc. Ruikt naar pure citroen maar zonder het zure, Je kunt de hele zomer en herfst blaadjes oogsten. Haar enige nadeel is dat ze matig winterhard is. Je kunt haar niet zaaien ( waarom weet ik niet!). Stekken doe je het beste in het voorjaar, maar einde van de zomer kan het ook prima nog.
stekken
Uiteraard kun je ook een jonge plant kopen in een tuincentrum, maar doe dat altijd biologisch!
De citroenverbena heeft de volgende gezondheidsvoordelen en effecten:
antioxidant
pijnstiller
antibacterieel
koortswerend
spierontspannend
vochtafdrijvend
Rozemarijn
Rozemarijn, een bijzondere smaak, maar met bijzondere kracht. Het is zeer stimulerend en je moet het niet nemen als je wilt slapen 😉 Ik heb dat geprobeerd, geen aanrader.
Rozemarijn stimuleert de spijsvertering en ondersteund de lever. Ook is het goed voor de huid en helpt ze bij spierpijn en hoofdpijn. Ik maak er wel eens olie van en smeer daarmee mijn koude voeten in, het verwarmt dan gelijk, ook heerlijk bij een stimulerende massage.
Het is een kruid voor krachtige, vrouwelijke energie: “Waar rozemarijn thuis is, is de vrouw de baas des huizes”, zeggen ze. Tijdens menstruatie of emotionele tijden, maak ik wel eens een sterkte thee die ik over de duur van een paar dagen opdrink. (in de koelkast bewaren dan hoor).
Vanaf maart kan je rozemarijn zaaien, maar het is level 5, want ze ontkiemt niet gauw en heeft juiste omstandigheden nodig. Soms duurt het wel 8-10 weken. Ik stek rozemarijn, omdat het sneller gaat en meer succes heeft.
Wordt nog vervolgd:
Laurier
Munt
Tijm
Citroenmelisse
En dan heb je ook nog gratis, wilde thee en daar zijn mijn favorieten: brandnetel, vlierbloesem, lindebloesem en moeraspirea <3
Ik wil niet dat mijn blog over mij gaat, maar ik wil beweging veroorzaken, anderen inspireren! Daarom heb ik het vaak over de natuur, dieren, maar ik wil met deze nieuwe rubriek: ‘Hemelbestormers & ‘Dromenvangers’ andere mensen aan het woord laten, mensen die iets moois doen voor de wereld, met heel hun hart en ziel. In dit aller eerste artikel geef ik het woord aan Carlo. Ik ken Carlo nu een paar jaar, via het dierenactivisme. Een lieve jongen met een groen hart. Ik ben trots op hem en zijn dromen. Laat je inspireren <3
De voedselindustrie is de kern van onze grootste problemen van vandaag en morgen. Verwoestijning, ontbossing, het verdwijnen van biodiversiteit en extreme hoeveelheden koolstof in de atmosfeer zijn gevolgen van hoe wij in de afgelopen decennia onze voedselproductie hebben opgezet onder het excuus om iedereen (goedkoop en snel) te kunnen voeden. Ruim 50% van onze leefbare grond is in de afgelopen decennia omgetoverd tot grote vlaktes landbouw waar slechts 1 gewas groeit. In Nederland is dit zelfs 67%, waarvan de helft grasvlaktes zijn om ons vee te voeden. Meer informatie over de oorzaken en gevolgen van de landbouw crisis in Nederland kan je hier op de website van ReNature vinden.
Schaalvergroting en innovatie worden gezien als pronkstukken voor de landbouw tegenwoordig, waar puur wordt gekeken naar monetaire input en output. Biodiversiteit, dierenwelzijn, het klimaat en de boer zelf worden compleet buitenspel gezet door onze monocultuur van denken en handelen. Het is best makkelijk om een veld vol aardappelen of mais te telen, je hoeft alleen kennis van aardappelen te hebben, en je hele bedrijfsvoering daar op af te stemmen. Elk jaar voer je gewoon hetzelfde uit, en alles wat groeit wat geen aardappel of mais is roei je uit door middel van pesticiden. Alle insecten en ‘on’kruid kunnen hier niet tegen en vluchten weg. Elk jaar iets meer (kunst)mest toevoegen om hetzelfde te kunnen oogsten, dat wel omdat de grond steeds minder vruchtbaar is. Water om te irrigeren halen we uit sloten en andere bronnen, zonder dat we slim met regenwater om hoeven te gaan. Er is toch een onuitputbare bron aan water? Als het volgroeid is geven we de calorieën aan ons vee, die deze omvormen tot vlees en melk, maar slechts tegen een fractie van de calorieën die we ze voeden. Hoe inefficient dit precies is? Bekijk dit onderzoek van Oxford Universiteit wat gedaan is bij 40.000 boerderijen over de hele wereld. 80% van ons landbouwgrond gaat naar vee voor dierlijke producten wat slechts 18% van de calorieën en 37% van de eiwitten produceert.
Maar wat nu als het ook anders kon? Wat als onze voedselproductie biodiversiteit verwelkomt in plaats van uitroeit, als het koolstof opslaat in plaats van uitstoot, als het wel efficiënt is en het meer gaat lijken op hoe de natuur is bedoeld en groeit als we die met rust laten? Zoals een bos bijvoorbeeld. Een bos is weer krachtig tegen extreme weersomstandigheden. Heb je wel eens een overstroomd bos gezien? Of een uitgedroogd bos? Zie je grote machines door het bos rijden om producten toe te voegen, of pesticiden te spuiten? Elk dier en plantje, bloem of boom heeft een functie in een bos, om elkaar te versterken. Onder de grond bevindt zich een mega netwerk van niet alleen wortels, maar ook van bacteriën en schimmels die grondstoffen delen met planten die dat nodig hebben. Het systeem zorgt voor elkaar, maar het is een complex systeem waar een hoge diversiteit zorgt voor een gezond systeem.
Wat nu als wij dit systeem zouden kunnen imiteren, terwijl we ook ons voedsel produceren? Dat zou een win-win situatie zijn! Boslandbouw, of voedselbossen, vormen de oplossing. Een voedselbos is een bos met meerdere lagen van plantjes, bloemen, struiken, klimops en bomen, maar dan van soorten die eetbare / helende producten groeien, of een bijdrage leveren aan het systeem door grondstoffen uit de grond naar boven te halen of te delen met andere soorten of bepaalde insecten te weren door hun geur. Een mooie uitleg van pionier Martin Crawford kan je hier in een kort filmpje vinden. Martin heeft een prachtig voedselbos in het zuiden van Engeland van al ruim 20 jaar oud, en heeft een aantal geweldige boeken geschreven. Eentje die ik zelf gelezen heb is ‘Creating a Forest Garden’, waarmee je zelfs een voedselbos in je eigen achtertuin(tje) kan aanleggen!
3 Tips voor je eigen voedselbos:
Plant zoveel mogelijk ‘perennials’ (vaste planten) ipv annuals (eenjarigen). Dit zijn soorten die niet na 1 seizoen doodgaan, maar elk seizoen blijven groeien en die je kan blijven oogsten. Hierdoor heb je niet elk jaar weer een nieuw zaadje nodig, kan je de grond met rust laten en wordt de oogst elk jaar meer. Het bodemleven zal exponentieel toenemen en zal de omgeving versterken. Voorbeelden zijn fruitbomen, blauwe bes, asperges, rabarber en artisjok.
Zorg voor zoveel mogelijk diversiteit, hoe meer hoe beter! Door de diversiteit zorg je dat eventuele ziektes of pesticiden zich niet makkelijk kunnen verspreiden
Zorg dat je bodem ALTIJD bedekt is. Doe dit dmv blaadjes, takken en of gras/riet. Je kan dit ook doen door bodembedekkers (bosaardbei, lievevrouwebedstro) te planten, wat nog beter is. Waarom? Doordat je de bodem bedekt, is er minder impact van extreme temperaturen en stroomt de toplaag van je vruchtbare bodem niet zomaar weg als het hard regent. Ook kan ‘naakte’ grond niet goed tegen zon en sterft al het leven snel af.
Bonus tipje, let altijd goed op hoeveel zon of schaduw het gewas nodig heeft om rekening te houden waar je ze plant. Kijk ook of ze goed of slecht tegen wind kunnen, anders moet je eerst bijv. een natuurlijke wind beschutting / haag planten.
Zelf sta ik zo versteld van de potentie van voedselbossen en boslandbouw dat ik dit op grote schaal wil gaan uitvoeren om te laten zien dat al ons voedsel op deze manier geproduceerd kan worden, in tegenstelling tot zo goed als alles wat er nu in onze supermarkten ligt. Biologisch is beschikbaar, maar dit betekent nog steeds dat er meestal 1 gewas groeit op een (groot) stuk grond, zonder diversiteit of zorg voor al het leven in de bodem. Dit is nog steeds ver van hoe de natuur bedoeld is.
Het bekendste voedselbos van Nederland kan je in de buurt van Nijmegen vinden, voedselbos Ketelbroek. 1 bosrijke hectare, omringd door droge & dorre monocultuur akkers. Geweldig om dit contrast te zien. Wouter van Eck is een geweldige rebel, werkt samen met verschillende organisaties en overheden om te laten zien dat we ook op deze harmonieuze manier onze bevolking kunnen voeden, en heeft nu een een project gestart van 20 hectare in Brabant. Met steeds meer voedselbossen in Nederland, is er vast wel eentje bij jou in de buurt!
Voedselbos Ketelbroek
Op 15 hectare in Spanje ga ik deze vorm van landbouw opzetten, en boeren in de omgeving mee nemen in de transformatie. Ik heb mijn carrière als IT-consultant opgezegd en heb het mijn levensmissie gemaakt om de voedselindustrie van binnenuit wakker te schudden. Ik neem je graag mee in mijn reis om van 15 hectare droge grond (die is 8x per jaar open geploegd) om te vormen tot een voedselbos dat in harmonie is met natuur, waar we weer onderdeel van de natuur zijn, wat een community & opleidingscentrum zal worden met yoga & meditatie retreats, waar we dieren kunnen opvangen uit de bio-industrie en we kunnen genieten van een leven op basis van kwaliteit, in plaats van kwantiteit.
Je kan mijn hele journey, waar ik vanaf het begin af aan zal beginnen, volgen op Instagram, Facebook en mijn website. Zou je mijn project willen steunen om te realiseren? Dat kan hier, elke euro helpt enorm!
Het 15 hectare stuk land wat we om gaan toveren tot een groot voedselbos, 2 uur ten zuiden van Barcelona
Ik wilde eigenlijk vertellen hoe ik deze heerlijke pompoensaus vandaag ontdekte, maar besloot het hele gerecht maar uit te werken.
100% plantaardig – 4 personen – 25/30 minuten
Ingrediënten:
Pasta:
Spinazie ( biologisch) 500 gram
Paprika in kleine stukjes
1 rode uiin kleine stukjes
Volkoren pasta naar keuze500gram
En eventuele toevoegingen, zoals pijnboompitjes of edelgist vlokken als je dat lekker vindt bij pasta.
Saus:
Oranje pompoen, in stukjes, ongeveer 750 gram
1 grote rode ui ( of twee middelmaatjes)in stukjes
Half blokje groentenbouillon ( zonnatura)
Remia Basissaus wit 265ml
Zwarte peper
Zo maak je het:
Allereerst maak je de saus, doe de pompoenstukjes en de rode ui in een kookpan en giet daar heet water bij. Zoveel dat het net een paar centimeter onder water staat, breng het aan de kook.
Laat zachtjes gaar koken, ongeveer 15 tot 20 minuten
Giet de pompoen en ui af, maar laat een klein laagje kookvocht achter in de pan, ongeveer 100 ml.
Voeg nu een half bouillonblokje toe ( verkruimeld)
Voeg de basissaus toe en mix het geheel met een staafmixer tot een gladde saus
Dan is het tijd voor de rest!
Beleg de borden vast met rauwe spinazie
Kook je pasta naar instructies op het pak.
Wanneer deze klaar is giet je het overige water weg en schenk je de saus erbij
Daarna voeg je de paprika en ui toe aan het geheel
Zet het vuur nog even aan en roer twee minuutjes door.
Top alles af zoals je dat lekker vindt, met wat peper of edelgistvlokken of nootjes
Sinds kort ben ik een trotse eigenaar van een mini kombucha brouwerij 🙂
In het begin was het echt even zoeken en kijken hoe dit nou allemaal werkte. Ik had echt geen idee, ik wist alleen dat ik mijn eigen kombucha wel eens wilde maken, want het is zo prijzig maar ik ben er echt zo dol op.
In het begin was er vooral veel onzekerheid, deed ik alles wel goed? Zat er nou schimmel op mijn scoby? Ik wist ook niet dat het een ding was wat telkens maar door ging en dat je er dus ook mee bezig moet houden.”Ik dacht, oh leuk, ik maak gewoon een keer kombucha en that’s it”. Maar het is wel degelijk een projectje. Inmiddels een leuke!
Allereerst even een beetje achtergrond info:
Wat is het?
Kombucha is een gefermenteerd drankje dat gemaakt is van thee, suiker en een levende starter cultuur. De levende starter cultuur het allerbelangrijkste ingrediënt om dit drankje te maken. Deze starter cultuur, bestaande uit levende bacteriën en gisten, maakt van een zoete thee uiteindelijk kombucha.
Gezondheid: Het een positieve werking op de balans tussen goede en slechte bacteriën in onze darmen zou hebben, maar ik vind het gewoon ontzettend lekker.
Begin recept:
Dit heb je nodig qua ingrediënten:
2000 ml water
10 gram groene of zwarte thee ( ik gebruik losse thee en filter)
200 gram suiker
100-150 ml kombucha starter vloeistof
1 scobi zwam
Zeef
Trechter
Lege schone flessen
Dit heb je verder nog nodig:
Een schone ( gereinigde) pot van 2,5 a 3 liter
Kaasdoek, dunne thee doek of keukenpapier
Een elastiek wat over de pot past
Zo maak je het:
Breng de 2 liter water aan de kook en laat iets afkoelen
Laat de thee hierin 15-20 minuten trekken
Verwijder de theezakjes/filter
Los dan de suiker helemaal op in de thee
Laat het geheel afkoelen tot het koud of handwarm is
Schenk dan de kombucha starter vloeistof erbij
Schenk dit geheel in de pot
Leg dan ( met schone handen) heel voorzichtig de scoby in de pot
Dek af met doek en elastiek ( tegen fruitvliegjes, maar het geheel moet wel ademen.
Zet de pot op een donkere plaats, niet te warm en niet te koud
laat de kombucha nu 7 tot 14 dagen fermenteren
Na 7 dagen ongeveer zul je zien dat er een nieuwe zwam wordt gevormd, een teken dat het goed gaat.
Je kan af en toe even gaan kijken en proeven, het liefste elke dag vanaf dag 7 want nu kan het binnen een week al klaar zijn.
Als je denkt dat het de juiste smaak heeft, schep je de oude en de nieuwe scoby eruit en leg je deze op een diep bord met wat vloeistof ( 500 ml)
Zeef de kombucha en giet deze in flessen welke je bewaard in de koelkast tot gebruik.
Nu kun je met op dezelfde manier weer nieuwe kombucha maken.
Gebruik hier dan de vloeistof weer voor die je had bewaard met de scoby’s
De nieuwe scoby’s kun je in een aparte pot plaatsen met een laag kombucha, dit heet dan een scoby hotel
De tweede fermentatie:
Nu ga je smaak en prik toevoegen!
Verdeel de overige gefermenteerde kombucha over een paar lege en schone flessen, niet helemaal vol, want jouw fruit ( andere smaakmakers) moeten er ook nog bij.
Kies vers fruit en stop dit ook in de flessen. Of gember bijvoorbeeld.
Sluit de flessen goed af, even schudden en draai dan de doppen weer losser. De flessen kunnen dan niet uiteen springen wanneer de druk van het koolzuurgas te hoog wordt. Als je beugelflessen gebruikt, maak de beugel dan weer los.
Laat de flessen 2 – 3 dagen op kamertemperatuur staan. Het liefst op een donkere plek en ontlucht ze één keer per dag. Als het goed is, is er nu een licht bruisende drank ontstaan.
Zet je kombucha nu in de koelkast.
Ontlucht nu ook eens in de twee dagen eventjes.
Na een paar dagen is de smaak optimaal.
Bewaar het niet te lang, want dan wordt het weer zuurder.
Mijn favoriete smaakjes in de kombucha:
Ik gebruik 1:10 ( dus 1 deel fruit op 10 delen kombucha)
Aardbei
Gember / citroengras
Appel
Peer
Ananas / Passievrucht
Extra tips:
Drink de zelfgemaakte limonade binnen een paar weken op.
Voor inspiratie, vragen en waar je ook terecht kunt voor een scoby ( ook als je ze zelf kwijt wilt) is deze facebook groep
Met alle waarschuwingen over watertekorten voelt het niet altijd even lekker om te sproeien, tenminste dat voel ik zo. Maar veel water geven aan moestuinplanten is ook niet eens altijd even goed. Daarom vond ik het tijd voor dit artikel.
Het is altijd een goed idee om te mulchen EN om regen op te vangen in tonnen. Laat dat meteen de allereerste zin zijn.
Slim water geven gaat verder dan regen opvangen. Het is ook weten wat sommige plantsoorten nodig hebben.
Bladgroentes moeten vochtig blijven:
Wanneer sla droog staat wordt hij bitter en rucola wordt te pittig. Wanneer je bladgroenten vochtig kan houden, blijven ze ook lekker mals.
Dit telt voor: paksoi, tatsoi, amsoi, sla, rucola, spinazie, koriander, peterselie, alle sla soorten.
Deze groenten gaan achteruit op smaak:
Water geven aan rijpende vruchten zorgt ervoor dat de smaak verdunt wordt. Dus de kans op flauw smakende tomaatjes is dan groot. En dat wil je niet, tomaten zijn juist zo rijk aan smaak uit eigen tuin!
Dit telt voor: pepers, paprika, aubergine, tomaten, (water) meloenen
Peulen/Bonen
Het kan zijn dat je doperwtjes, stokboontjes enorm veel bladeren maken en mooie bloemen vormen, maar dat ze geen peultjes aanmaken. Dit kan komen door watertekort. Wat je kunt doen is meer water even bij droogte of een ras uitkiezen die goed tegen droogte kan. Iets wat ik wel adviseer aangezien onze zomers alsmaar droger zullen worden.
Mais wilt in de zomer wel graag een extra plons water.
Leer wat mulchen is en ga ervoor, het is ideaal om vocht vast te houden en je planten zullen je dankbaar zijn.
Geef vooral veel water bij het planten van je kleine plantjes, een flinke plas.
Toen ik net begon met moestuinieren dacht ik dat het zonde was om pepers te oogsten, bijvoorbeeld, of calendula bloemen. Ik liet ze dan expres langer zitten. Inmiddels weet ik door ervaring dat wanneer je regelmatig plukt, dat je dan de oogst juist vergroot, omdat je de plant meer laat produceren.
In dit artikel geef ik graag al mijn tips om de oogst te vergoten.
Oogst regelmatig
Zoals je al kon lezen is regelmatig oogsten een hele belangrijke tp, misschien wel de belangrijkste. Hoe vaker je oogst, des te groter de opbrengst zal zijn.
Mannelijke bloemen weghalen
Dit voelt wellicht wat onwennig en onnatuurlijk in het begin, dat begrijp ik, maar een plant gaat meer vruchten aanmaken als je in den beginne de mannelijke bloemen weghaalt. Een courgette, pompoen, meloen en komkommer heeft mannelijke en vrouwelijke bloemen. Degene zonder vrichtbeginsel, dat zijn de mannen. Hier kun je de eerste 10 prima van wegknippen en op de compost doen.
Bij pepers en paprika en aubergines zijn er geen mannelijke en vrouwelijk bloemen en hier kan je gewoon de eerste 10 bloemen die opkomen weghalen. Ik beloof je dat je meer oogst gaat krijgen.
Bij tomaten hoeft dit niet ( waarom? als je het weet, let me know), maar wel hebben zij baat bij het zogeheten ‘tikken’, gewoon een klein tikkie op de bloempjes geven voor bestuiving, maar een briesje wind doet ook al veel.
Snoeien
Snoei planten die extra stengels ( of okselscheuten bij tomaten) maken. Haal bij een al wat grotere plant de onderste bladeren eraf. Dit geldt bij aubergines, paprika, pepers en tomaten. Laat wel blad hangen, zodat deze beschermd tegen de zon en genoeg licht kan vangen.
Bij tomaat heet dit dieven, daar kan je heel gemakkelijk de okselscheuten herkennen en weghalen. Wanneer je dit elke week even doet, is er bijna geen werk aan. Zo worden het geen struiken, met vooral bladeren, maar een mooie hoofdstam met trossen aan tomaatjes.
Bij komkommers zijn het de zijtakken die je kunt weghalen, zodat je 1 hoofdstengel in stand houd. Zo gaat de energie vooral naar het maken van vruchten in plaats van naar nog meer blad.
Bij courgettes knip ik altijd teveel aan blad weg, vooral die op de grond liggen, zo kunnen bijtjes bij de bloemen en zo is er minder kans op schimmel, doordat de liggende bladeren niet nat worden.
Bestuiven
Als je nou niet zoveel bijtjes in de tuin hebt, zul je sneller zien dat je minder oogst hebt. Zonder bestuiving, geen voedsel. Dit kan je voorkomen door je tuin vol te zetten met (biologische, wel zo vriendelijk) bloemsoorten, om bijtjes te trekken. Maar ook kan je zelf in de weer door stuifmeel van de mannelijke bloem in de vrouwelijke bloem te transporteren.
Bemesten
Vroeg in het jaar zorg ik voor een fijne laag biologische compost over de aarde, dat zorgt voor een rijke bodem en een gezonde basis voor de groenten later in het jaar.
Ik geef eigenlijk nooit voeding en als ik het doe, is dat eenmalig, nog voor er vruchten worden gevormd, bij planten die dat eisen ( je kunt dit hier bijvoorbeeld lezen, bij moesmeisje). Ook geef ik dan geen dierlijke bemesting, maar aftreksels van planten, zoals van de smeerwortel ( in het wild vol op te vinden), welke veel kalium bevat.
Oogst van onder naar boven
Vooral geldig voor boerenkool palmkool, spruiten. Ga van onderaan de stronk naar boven toe en oogst niet meteen de gehele plant.
Ik hoop dat ik je zo een beetje kan bijdragen aan jouw oogst,
In Nederland worden er ongeveer zo’n twee miljoen (land) dieren gedood in slachthuizen per dag. Met dit gegeven zou je denken dat er wel een gevoel van saamhorigheid is tussen vegetariërs en veganisten, vanwege de wederzijdse beslissing om te stoppen met het eten van vlees. We staan er met zijn allen hetzelfde in, zou je denken.
Echter, na drie jaar dierenrecht activisme, lezen in vegan facebookgroepen en luisteren naar mede vegans, lijkt het toch alsof veganisten een soort vijandigheid hebben naar vegetariërs. En eerlijk. Ik hoorde daar ook gewoon bij hoor.
‘Wanneer iemand vegetarisch gaat eten, dan weten zij vast en zeker ook van de zuivel en ei industrie, toch?’ ‘Hoe komt het dat ze wel van de problematische vlees industrie afweten, maar zich niet druk lijken te maken over kuikens en kalfjes?’ ‘Als ze om dieren geven, hoe durven zij dan zo hypocriet te zijn om door te gaan met eieren en kaas te eten?!’.
Keer op keer kom ik deze reacties weer tegen, de ene keer online, dan wel weer na een actie op straat. En ik zal niet ontkennen dat ik ooit ook zulke dingen heb gezegd. En gedacht.
Dus wat is er verandert? Hoezo ben ik tot de conclusie gekomen dat vegetariërs bashen helemaal niet helpend is voor de dieren.
Als we even terug gaan naar het begin. We groeien op in een maatschappij waar we door onze ouders, school, media, dokters, reclame en dergelijke worden geleerd dat we dieren en dierlijke producten nodig hebben om gezond te kunnen zijn. Dat dieren als kippen, varkens en koeien op de aarde zijn voor ons, niet met ons, maar voor ons, om te gebruiken. En ondanks dat er talloze artikelen te vinden zijn met onderzoeken dat zuivel en eieren slecht voor ons is, maar deze worden overspoeld door de grotere bedrijven met hun geld en marketing voor diergebruik.
Als blaming en shaming vegetariers zou helpen als laatste zetje naar veganisme, dan prima. Maar het leid veel vaker naar defensief gedrag en maakt de kloof alleen maar groter en groter.
De afwijzing van veganisten naar vegetariërs toe, komt denk ik, uit een gevoel van passie voor de dieren, maar mensen belachelijk maken en naar beneden halen werkt vaak contraproductief en helemaal al als groep die al gezien wordt als verwaande, veroordelende mensen en waaraan de meeste mensen van de samenleving ook al een hekel hebben. Ik bedoel, het werkt ons en daarmee de dieren ( waar het echt om gaat) alleen maar tegen.
Als shamen en blamen dus niet helpend is, moeten we dan vegetariërs maar loven en niet beginnen over eieren, wol, honing en dierentuinen?
Nee natuurlijk niet. Maar het is toch ookhelemaal geen zaak tussen OF shamen OF niets zeggen? Ik denk dat we als veganisten veel sneller een verandering kunnen veroorzaken wanneer we constructief en bemoedigend zouden zijn.
Positief zijn !
Hmm, hoe doen we dat? Vegetariërs helpen naar de overstap tot veganisme, zonder ze meteen weg te zetten als hypocrieten? De stap van vlees eten naar vegetariër worden is een grote stap vooruit, dus vriendelijk feliciteren met deze keuze, zou een goede zet zijn. Het is al heel knap dat iemand tegen deze mega industrie in gaat door te kiezen voor een vleesloos bestaan. Ik ben zelfs van mening dat we blij moeten zijn met mensen die gaan voor een meatless monday of een aantal dagen per week zinder vlees. Ik heb zelfs een onderzoek gelezen dat wanneer iemand een eerste kleine stap doet, dat ze dan sneller geneigd zijn om nog een stapje te doen. Wanneer je een gesprek begint met positieve noot, versterkt dat automatisch al de band met je gesprekspartner, of dat nu een vriend is of een vreemde.
Wanneer je eenmaal op een vriendelijke basis aan het praten bent, kan je bijvoorbeeld vragen stellen, waarom hebben ze gekozen voor vegetarisme? Waarbij je ze meteen herinnert aan de passie die ze voelen voor dieren/de planeet ;). De kans is best groot dat ze niet op de hoogte zijn van at er gebeuren moet voor een ei of hoe de zuivelindustrie in elkaar steekt. Zelf wist ik er ook niets over, ik dacht dat biologische kaas gewoon kwam van blije koeien met een prachtig leven.
Ik vind het soms nog steeds wel een beetje frustrerend als ik iemand ontmoet die zegt: ‘ik ben vegetariër, ik ken alle feiten, dus maak je geen zorgen’. Maar ik probeer niet negatief meer te zijn, ik probeer nu eerder te coachen en positief in te steken. Want ik ben overtuigd dat de dieren beter geholpen zijn bij deze aanpak.
Dus ik raad aan: stop met het beledigen van vegetariërs en omarm ze juist, ze zijn in staat om een gigantische verandering in hun leven aan te brengen, dus laten we medelevend met hen omgaan en deze industrie samen omver gooien.
EINDELIJK!! Daar is ie dan! Het heeft even geduurd, maar misschien is het daarom nog wel leuker om te krijgen. Ik heb heel erg mijn best gedaan om leuke producten bij elkaar te vinden, die ik zelf enorm tof vind, zodat ik een echt ‘plantaardiger’ pakketje aan iemand kan geven.
Bedankt aan de bedrijven die hepen geholpen om dit mogelijk te maken:
Solo Bio Mooi voor de natuurlijke vegan cremes van Human Kind
en de rest heb ik zelf gekocht 🙂
Het gehele pakket is ter waarde van 209,08 euro en zit vol met mijn lievelingsdingetjes. Zo krijg je mijn lievelingspesto ( die nu niet meer vegan is trouwen, bedankt jumbo..), een kweeksetje van gerecycled plastic, een R Cup ( gemaakt van gerecyclede koffiebekertjes), een moestuin boek, een kookboek, heerlijek vegan, natuurlijke body cremes en meer.
Wat moet je doen om dit te winnen?
Heel makkelijk eigen, schrijf hieronder in de reacties waarom je dit pakketje wilt winnen, zorg dat je je e-mail coreect invoert en dan afwachten of jouw naam wordt verloot.
In dit artikel vertel ik over mijn ervaring met een koperspiraal. Ik heb deze in 2011 laten plaatsen en in 2020 laten verwijderen.
Hieronder staan de 9 meest gestelde vragen die ik kreeg.
Waarom heb je voor deze vorm van anticonceptie gekozen?
Ik heb vanaf mijn 14e altijd de pil geslikt, de microgynon 30, maar ik had veel last van de hormonen, qua stemmingswisselingen en ik vergat ze vaak in te nemen. Er komt bij ons in de familie een stollingsafwijking voor, waarvan ik een milde variant heb en dus een klein verhoogd risico op trombose, waardoor ik een anticonceptie wilde zonder hormonen.
Had je veel vertrouwen in deze methode?
Ja eigenlijk wel, ik had veel positieve ervaringen gelezen op het internet en het leek me vooral ideaal dat ik de komende 10 jaar goed zou zitten (de T-Safe) en niet elke dag meer over de pil hoefde na te denken. Bovendien hormoonvrij en dat zal ik absoluut wel zitten.
Hoe ging het plaatsen van het spiraal?
Ik heb het spiraaltje in het ziekenhuis laten plaatsen, bij een gynaecoloog. Van te voren werd aangeraden om een pijnstiller in te nemen en verder had ik me niet zo goed voorbereid. Dit was overigens in een periode dat ik gemakkelijk diazepam slikte, zo ook deze dag, dus angstig was ik niet zo. Ik was 26 jaar toen.
Ik liep de kamer in en er werd gevraagd mij uit te kleden van onder en ik mocht op een stoel komen liggen met mijn beneden wijd ( tegen beugels aan). Een vrouwelijke arts deed een eendenbek bij mij naar binnen en wat er toen exact gebeurde weet ik niet, maar dat het vreselijk veel pijn deed, dat is wel zeker. Ik heb mijn enkelbanden wel eens gescheurd en dat deed minder zeer dan dit. Inmiddels weet ik ook dat het niet geniet is geweest maar dat geluid was de tang waar het spiraal inzat. Zie in deze video precies hoe het wordt gezet en zie dan ook dat die tang hetgene is wat bij mij zo pijn deed.
Ik heb echt even alles bij elkaar gegild, dat mag je best weten. Al vond de arts dat het ‘wel meeviel’. Helaas weet ik niet meer wat ik toen gezegd heb, maar netjes was het niet.
Na het zetten ben ik zo’n 60 dagen achter elkaar ongesteld geweest. Volgens mijn huisarts was dit normaal en eigenlijk nam ik het gewoon voor lief, ik weet nog dat ik in deze periode net een nieuwe vriend in mijn leven had en dat dit puntje dan wel echt even heel lastig was, dat vloeien, maar blijkbaar maakte de verliefdheid een hele hoop goed. Dit wisselt overigens echt bij iedereen. De een heeft het 3 dagen, de ander 2 weken en weer een ander 3 maanden.
Na 6 weken is er een controle echo om te zien of hij goed ligt en daarna ben je de komende jaren good to go.
Hoe is de spiraal je bevallen?
In totaal heb ik hem 9 jaar gehad en zeker 8 jaar daar van waren mijn ervaringen alleen maar positief. Ik heb nooit meer hoeven nadenken over anticonceptie, ik had ook een en dezelfde vriend, dus condooms waren onnodig en dat was een heel fijn feest, wat enorm snel went. Ook waren de moodswings veel minder, doordat er geen extra hormonen in mijn lichaam werden losgelaten.
Klopt het dat je menstruatie er heftiger van wordt?
Dit was alleen in het begin dus het geval bij mij, de 60 dagen vloeien, daarna was het weer zoals ik het altijd gewend was. 4 dagen menstruatie en ook niet veel meer dan anders. Ik had aan mini tampons altijd wel voldoende, gek genoeg, ik hoor ook wel eens anders, dus ik denk dat dit enorm verschilt per mens. Misschien waren de krampen zo nu en dan ietsjes heftiger dan ik gewend was, maar ook dat was niet echt heel erg anders. Ik heb ook al die 8 jaren een heel strakke cyclus gehad, voelde behoorlijk goed.
Waarom wilde je hem laten verwijderen?
Na zo’n 8 jaar ongeveer, kreeg ik allerlei soorten klachten, de eerste klacht was dat ik 3 weken non stop ongesteld was ineens en hele pijnlijke, opgezette borsten had. Bukken lukte mij toen niet eens, vanwege borstpijn. Iets wat ik totaal niet kende! Over het hele jaar heen kwamen daar steeds meer klachten bij die ik nergens kon plaatsen. Zo werd ik steeds vermoeider, vergeetachtig, kreeg ik moeite met mijn woorden vinden, werd slapen moeilijker, werd ik angstiger, kreeg ik gekke krampen en steken hier en daar, had ik krachtverlies, haaruitval en afwijkende afscheiding ( in de vorm van veel meer en vaak roze en bruin). Nou dit werden er steeds meer en meer en ik begon mij na wat bloedtesten en een vaginaal uitstrijkje (wat goed was, dus negatief op baarmoederhalskanker en SOA’s testte) af te vragen of dit niet allemaal te herleiden zou kunnen zijn naar de koperspiraal, die nu ook wel zijn einde naderende, qua houdbaarheid. Volgens de huisarts ( en internet 😉 ) is het onmogelijk dat dit connectie met elkaar heeft, maar toch ben ik niet 100% overtuigd.
Hoe ging het verwijderen? Omdat er in het eigen ziekenhuis door Corona pas in september plek zou zijn, heb ik bij mijn huisarts aangedrongen dat ik naar een ander ziekenhuis wilde, dat de klachten mij mijn strot uitkwamen en dat ik snel van het spiraal af wilde. ( weet dat sommige huisartsen ook gewoon spiraaltjes verwijderen hoor), maar ik vind dat zelf onprettig bij een bekend persoon, plus ik krijg bij een ziekenhuis ook iemand die specialist is op dit gebied en meteen een echo maakt en even checkt hoe de rest er van binnen uit ziet, iets dat een huisarts met zijn/haar eendenbek alleen niet ziet.
Omdat ik echt heel erg angstig ben, door de nare eerste ervaring van het plaatsen en omdat ik een nare ( zacht uitgedrukt) ervaring heb gehad op seksueel gebied, ga ik niet zo ontspannen meer in een ziekenhuisstoel liggen met mijn benen wijd. Ik heb dit zowel aan de huisarts als aan de telefoon, bij het maken van de afspraak duidelijk kunnen maken en daar is heel erg goed mee omgegaan. (Ik had dr. wubben (vrouw) in de bergman clinic te hilversum ( kliniek: vrouw, op de marathon 1). We hebben er even over gepraat voor ik ging liggen en ik mocht alle controle houden. Zo kun je aangeven dat je niet helemaal met je benen wijd wil, maar ‘op een kiertje’, dat je het licht gedimd wilt en dat als ij stop zegt, dat er direct gestopt wordt. Deze arts vroeg letterlijk bij elke stap hoe het ging en of ze dingen mocht doen. Zo mocht ik ook dingen zelf inbrengen, zoals de echo en een eendenbek, maar had ik na een korte tijd ik al alle vertrouwen in haar en heb ik me eraan kunnen overgeven.
Ik had naast de spiraal verwijderen ook een uitgebreide echo naar mijn baarmoeder en eierstokken en een spiertest, waar ze de spieren in en om mijn baarmoeder heeft getest, alles was goed 🙂
En toen kwam het moment I was been waiting for. Hij ging eruit. Allereerst ging ze met de eendenbek naar binnen, zodat ze de touwtjes goed kon zien, wat een naar gevoel geeft, maar zeker niet heel pijnlijk is En bij een flinke hoest trok ze hem er in een keertje uit. Dat gaf een flinke menstruatiekramp maar toen was het gedaan, die kramp voelde ik nog een minuut of twee best wel strek en ben daarna opgestaan uit de stoel.
Nu een aantal uur later voelt het alsof ik ongesteld ben en verlies ik wat bloed, maar jeetje wat ben ik blij!
En nu? Wat ga je nu doen?
Ik ga het even afwachten. Ik moet van de arts 3 maanden aankijken hoe het gaat, komt mijn normale cyclu terug, dan hoef ik niet terug te komen, maar zijn mijn klachten dan nog niet weg, dan kom ik terug voor een vervolg afspsraak. Het kan namelijk zijn dat ik heel vroeg al in de overgang kom en dat het zo vroeg is, dat ik hormonen moet gaan krijgen, omdat het anders enorm ongezond voor me gaat worden, als je op de 35e al in de overgang komt ( wat bij mijn moeder het geval was). Maar ergens heb ik er een goed gevoel over, ik heb geen opvliegers en stemmingswisselingen, dus ik heb goede hoop dat het nu zal oplossen. Totaal nergens op gebaseerd. Ik voel mij nu, wat uurtjes later, in ieder geval opgelucht en echt een stukje ‘lichter’.
Volgende anti conceptie?
Dit weet ik nog niet. Voorlopig even niets, dus dat betekent ook even geen sex. Of nou ja, sex betekent uiteraard meer dan penetratie, dus ik kan prima sex hebben, maar sommige dingen zal ik even voorzichtig mee zijn. Ik ga in ieder geval niet meer voor nogmaals een koperspiraal en ook niet voor iets met hormonen. Dus of het wordt leren wanneer ik wel en niet vruchtbaar ben of ik denk na over een sterilisatie, ik heb namelijk geen kinderwens.
Als er verder nog vragen zijn, stel ze gerust hieronder of stuur mij een mail, ik zal ze dan later in dit artikel toevoegen, wellicht helpt het iemand ook verder. Ook updates zal ik toevoegen.
Liefs Natas
UPDATE: maand later:
Meteen de dag nadat hij eruit was stopte de afwijkende afscheiding al. De steken waren weg en ik had dan nog wel een beetje een beurs gevoel ( als een hevige menstruatie) maar ik voelde mij al meteen lichter, alsof ik eindelijk iets ‘kwijt’ ben, maar dat is natuurlijk ook zo!
Het lijkt ook wel alsof ik al wat meer energie krijg, aar ik durf nog niet zo vroeg te juichen eigenlijk.
UPDATE!
Het is nu 1,5 jaar geleden en ik ben van alle klachten af, allemaal. Ik ben gewoon normaal ongesteld, op de juiste tijdstippen en bloed alleen wel wat minder als ik gewend ben, maar daar hoor je mij niet over klagen. Ik kan nu zelfs menstruatieondergoed aan dat is dan al genoeg.
Ik las later dat een koperspiraal een ontsteking veroorzaakt in je baarmoeder en dat daardoor sperma niet kan hechten en het dus zwangerschap voorkomt. Dus ik heb 8,5 jaar lang een ontsteking veroorzaakt in mijn lichaam en dan keek ik raar op van alle klachten… ja ik snap het zelf ook niet goed.
Ik vond ook deze klachten allemaal bij andere mensen op andere platforms bij het gebruik van een koperspiraal:
Vermoeidheid en uitputting
Trage schildklier
Foggy mind (een dof gevoel, alsof er een deken over je heen ligt)
Anyway: ik ben dolblij dat alle klachten op zijn gehouden te bestaan en dat ik nu hormoonvrij en kopervrij door het leven ga! Als anticonceptie gebruik ik momenteel de Daysy en de condoom. Ik heb mijn geheugen en energie terug en ik beveel niemand een koperspiraal aan.
Sinds ik mij kan heugen heb ik eigenlijk altijd al veel buikpijn gehad. Je kunt het aan mijn moeder navragen, maar het was geen grapje. Soms kroop ik letterlijk door de kamer van de pijn. Soms hielp het een beetje als ik mezelf helemaal opkrulde in bed met een kruikje er tussen en een andere keer gaf alleen plat lign op de koude tegels met mijn buik wat verlichting. Maar huilen moet ik vaak, wat een ellende.
De huisarts onderzocht mij en gaf het een naam: PDS, prikkelbaar darm syndroom. Niet echt veel aan te doen. Veel water drinken en ik kreeg regelmatig van die zakjes met vezels.
De klachten waren enorm verschillend. van heftige steken in mijn bovenbuik, vlakbij mijn ribben tot aan krampen onderaan in mijn buik. Soms vervelend, soms ondraaglijk. Ik had vaak een zieke pijn bij het opstaan, wat ook maakte dat dit gewoon niet ging.
Iriscopist
Mijn moeder was het zat en nam mij mee naar een iriscopist. Een die zij al kende en bij wie meer mensen baat hadden gehad bij zijn behandeling. De man had over veel dingen gelijk toen hij in mijn ogen keek met een microscoop, ook over zwakke enkels en dat mijn schouders (een miniscuul beetje) scheef stonden en daarvoor moest ik naar een kraker toe. Maar ook dat van mijn darmen zag hij en hij schreef wat druppeltjes voor ( ik kan me die smaak nog steeds herinneren en ik was toen 11 jaar!). Ook kreeg ik voedingsadvies: een lijst met dingen die ik beter wel allemaal kon eten en drinken en wat niet: met daarin onder andere: geen rundvlees, geen varkensvlees en het liefste zo min mogelijk kippenvlees. Waarom ik mij ( of mijn ouders dan) hier nooit aan gehouden heb, is mij een raadsel eigenlijk. Volgens mij was het hierna een tijdje iets rustiger in mijn buik, maar nooit weg.
Mentaal
De buikpijnen bleven, ook toen ik ouder werd, op mezelf ging wonen en ik er vooral sociale problemen door kreeg. Ik werd steeds angstiger om mee te gaan uit eten met vrienden en familie, omdat ik niet van de krampen wilde vergaan tijdens het eten van het toetje. Of dat ik ineens spontaan diarree kreeg onderweg ergens naartoe. Het was zo onvoorspelbaar. En die onvoorspelbaarheid maakte mij onzeker en bang. Ik heb veel afspraakjes afgezegd of smoesjes bedacht om niet te hoeven komen opdagen. En dat allemaal omdat ik het zo gênant vond. Naast de lichamelijke klachten, was het mentaal ook zwaar.
Een maand lang zonder vlees
In de zomer van 2015 besloot ik dat ik een maand lang wilde stoppen met vlees eten. Niet vanwege mijn gezondheid, maar vanwege ethische redenen. Ik was het advies van de iriscopist echt allang vergeten. het ging me makkelijk af, er bestaan veel goede vleesvervangers en dus was het helemaal niet moeilijk om pasta te maken met vega gehakt of een chicken tonight met vegakip. Ik besloot het maar vol te houden.
Pas maanden later, toen ik per ongeluk wat vlees gegeten had en ik enorme kamp kreeg, besefte ik mij dat ik al heel lang geen ernstige buikpijn meer had gehad.
Plantaardig eten
Toen ik in 2017 helemaal over was gegaan op plantaardig eten, dus geen vlees, zuivel, vis, ei en producten waar dit in verwerkt zat, verdween alle buikpijn als sneeuw voor de zon. In een mum van tijd voelde ik mij beter, energieker, maar absoluut qua PDS. Ook werd mijn stoelgang regelmatig, ik weet nu gewoon precies op welk tijdstip van de dag ik moet, het is altijd hetzelfde, het gaat makkelijk, ik heb gewoon geen klachten meer! Ik kan dus weer met plezier uit eten en reizen met de trein, wie had dat ooit gedacht? Ik niet.
Ondanks dat plantaardig eten mij om de dieren te doen is, omdat ik hen geen leed wil aandoen, heb ik het mooie cadeau van een pijnvrij darmstelsel er helemaal gratis bijgekregen.
Ik ga nooit meer terug!
Ik kan het iedereen van harte aanraden om te starten met plantaardige ten. Om ethische redenen, voor de planeet en voor je darmen ook. Sowieso is het een goed idee om een plantaardig dieet te beginnen. Het is voor iedereen, in iedere levensfase een goed idee, mits je maar gevarieerd eet. Maar dat is ook zo als je wel dierlijke producten eet natuurlijk. Ik ben echter geen diëtiste, dus als je echt professioneel advies nodig hebt, zoek dan een plantaardig diëtist op, zoals Lobke Faasen.
** Let op: Ik ben geen arts en wanneer je klachten ervaart, raadpleeg dan altijd eerst een arts
*** Ook wanneer je mindert in vlees eten, slik altijd B12 bij. Lees hier waarom.
