Wat is er mis met paardrijden? Ik denk dat ik te weinig ervaring heb met paarden, dat ik voor dit artikel een ervaringsdeskundige gevraagd heb om te schrijven. Iemand die ik erg bewonder en ik ben dankbaar dat ze de moeite heeft genomen om zo’n mooi stuk te schrijven. Dit artikel is geschreven door Amber
Laat ik beginnen bij het begin. Ik ben altijd een paardenmeisje geweest. Op mijn 10e mocht ik eindelijk beginnen met manegelessen. Ik vind het erg om te zeggen, maar ik vond het leuk. Ik dacht niet veel na over het perspectief van het paard. Mij werd geleerd hoe ik de baas moest zijn over ‘mijn’ paard. Ik heb maandenlang lessen gehad met als enige inhoud de zin: ‘Schop, schop, tik!’ – als het paard na twee schopjes niet reageerde op mijn been door sneller te gaan lopen, dan moest ik hem een tik geven met de zweep. Op die manier zie ik instructeurs nog elke dag kinderen de basis leren. Je moet streng zijn voor het paard, je moet hem de baas zijn, hij moet luisteren, jouw wil is wet, anders kom je nergens. Geen enkele keer heb ik me afgevraagd waarom ik zo streng moest zijn, het moest gewoon. Als ik niet streng zou zijn, dan zou m’n paard vast bokkend en stakend door de bak lopen, daarmee kan je inderdaad geen punten halen op wedstrijd. Maar waarom zouden we dat bokkende, stakende paard dan niet vragen wat er is, in plaats van dat we van hem eisen dat hij gewoon dat verdomde rondje moet lopen? Eindelijk, na enkele jaren begon ik me zulke dingen af te vragen. Ik wilde mijn zweep eigenlijk niet meer gebruiken, sporen en bitten vond ik zielig en bijzetteugels maakten me boos.
Ik werd steeds milder voor de paarden waarop ik reed. Effect? Ze begonnen stukje bij beetje iets meer te relaxen.
In mijn ogen had ik het doel behaald toen ik begon met rijden op neckrope (geen hoofdstel, enkel een touwtje om de nek) en grondwerken. Maar hoe meer ik ging grondwerken, hoe meer ik leerde over paarden. En in de tussentijd werd ik veganist.
Ik zag al voordat ik vegan werd regelmatig posts voorbij komen van 269life, die ruiters zwaar bekritiseerden en het rijden afkeuren. Ik voelde me er altijd een beetje dubbel bij. In mijn ogen deed ik het paardrijden op een goede manier, of vriendelijker dan de gemiddelde ruiter in ieder geval. Ik deed voor die periode van mijn leven, met de inzichten die ik toen had, zo mijn best om het zo fijn mogelijk te houden voor de paarden waarop ik reed (al denken de meeste ruiters dat). Maar ik merkte dat mijn argumenten vóór paardrijden begonnen te klinken als argumenten van vegetariërs die vóór de melkindustrie zijn en ik weet dat die argumenten veelal onzin zijn (no offence, vegetariërs, I’ve been there too!). En inderdaad, bijna een jaar geleden kwam ik eindelijk op het punt waar ik ook niet meer wilde rijden. Ik wil namelijk 0 dominantie uiten tegenover paarden en een jaar geleden kwam ik tot de conclusie dat je al een zwaar dominante keuze maakt op het moment dat je besluit om op een paard zijn rug te gaan zitten, ongeacht je rijstijl en tuigage. Logisch, zouden veel mensen denken, maar voor een ex-ruiter is dat niet zo. Die indoctrinatie is namelijk net zo hard als de indoctrinatie die je tegenkomt rondom het consumeren van dierlijke voeding.
Veganisme pleit voor gelijke behandeling en rechten van alle species en het keurt parasitisme (samenlevingsvorm tussen twee verschillende organismen waarbij één soort voordeel ondervindt van de relatie, terwijl de andere soort er nadeel van ondervindt) af.
Paardrijden is altijd bedoeld voor het plezier van de ruiter, niet voor het plezier van het paard. Waarom zouden we anders paarden moeten ‘breken’ voordat we fatsoenlijk op ze kunnen rijden? Buiten dat het fysiek gezien niet de bedoeling is en het enorm veel schade kan opleveren aan het lichaam van het paard, is er ook nog een mentaal stukje. Een onbereden paard zou nooit uit zichzelf vragen of je op zijn rug komt zitten. Daar zijn gewoon geen uitzonderingen van. Wij mensen interpreteren dat een paard zogenaamd aangeeft het prima te vinden, maar dat betekent niet dat het paard dat daadwerkelijk vindt. Die gedachtegang ligt overigens ook niet ver van het idee dat er varkens worden aangeleverd bij een slachthuis die zogenaamd aangeven dat ze het wel oké vinden om die gaslift in te lopen, of koeien die zogenaamd aangeven dat ze het prima vinden als je hun kind van ze steelt. Paarden die het rijden ‘leuk’ vinden zijn geconditioneerde paarden, zij weten niet beter of worden zo zwaar onderdrukt dat ze nergens meer tegenin durven te gaan.
Paarden zijn – net als alle non-human animals – zo onwijs vergevingsgezind en onschuldig, dat de mens daar weer eens veel te veel misbruik van kan maken.
Paarden werden vroeger ingezet in de cavalerie, op het platteland om te ploegen en in de stad om mensen te vervoeren, met of zonder wagen. Daarnaast werd er nog met paarden (en honden) gejaagd. Vandaag de dag hebben we in Nederland nog steeds politiepaarden, wordt er nog steeds gejaagd met paarden en worden ze in sommige steden (zoals Amsterdam, al zijn ze daar bezig met een verbod dat dit jaar april in zou gaan, maar mogelijk wordt dat uitgesteld) nog steeds ingezet om men te vervoeren, maar er zijn ook andere dingen bijgekomen. We zijn paarden recreatief gaan gebruiken, voor buitenritten, dressuur rijden, springen, crossen, western rijden en ga zo maar door. En dat recreatieve is op zijn beurt in veel gevallen uit de hand gelopen. Paarden worden momenteel ook massaal ingezet om mensen te entertainen op wedstrijd en er zelfs geld aan te verdienen. Binnen de paardensport is men het individu uit het zicht verloren en ziet ze alleen nog maar ‘fokproducten’ met goede bloedlijnen, knappe wedstrijd- en keuringprestaties, mooie gangen en veel ‘potentie’. Paarden worden verkocht voor bakken met geld, er wordt zwaar met ze gefokt, er worden (geld)prijzen verdiend aan ze, die ook weer zorgen voor aanzien van de fokker, trainer, ruiter en ‘eigenaar’. Waarom zet ik ‘eigenaar’ tussen aanhalingstekens? Omdat ik vind dat een paard lekker van zichzelf is. Person, not property. Dus waarom zouden wij bepalen dat we op de rug van zo’n kwetsbaar iemand gaan zitten? Niet nodig, dus niet doen. Het maakt dan ook niet uit of je recreatief rijdt of wedstrijdgericht – rijden is rijden en het paard vraagt er niet om.
Tuurlijk is de ene rijstijl de andere niet, maar zelfs bij de ‘betere’ rijstijl praat men over ‘het paard zichzelf leren dragen, zodat hij jou kan dragen’. Doesn’t that ring a bell? Tuurlijk is het ene hoofdstel het andere niet, maar een hoofdstel is altijd zo gemaakt dat het op de gevoelige zenuwpunten van het hoofd ligt, wat ook eigenlijk niet te voorkomen is, maar vriendelijke hoofdstellen bestaan dus niet. Het maakt niet uit of je druk hebt op je teugels of niet, een bit doet altijd zeer in de paardenmond, het maakt niet uit of je het een zweepje noemt of een ‘aanwijsstok’/verlenging van je arm of been, het blijft een stukje macht. Het is op die manier gewoon zoeken naar het beste van het slechtste, maar echt vriendelijk is het nooit. Als je écht vriendelijk wilt zijn voor het paard, dan rijd je niet. Vergeet het trainen, vergeet die wedstrijd of geplande buitenrit. Ga gewoon eens zitten in het weiland en geniet van hoe je grote harige vriend op zijn beurt geniet met zijn paardenvriendjes om zich heen. Dat is pas mooi, geen enkele rit die dat kan overtreffen. Ik wou dat iemand mij dat 10 jaar geleden in had laten zien.
